Met het verdwijnen van een bal in een “zwart gat” is 25 juni in Discovery Museum in Kerkrade het Einstein Telescope Education Centre (ETEC) geopend. In dit centrum gaan middelbare scholieren vanaf schooljaar ’24-’25 aan de slag met een dagvullend lesprogramma dat helemaal in het teken staat van de wetenschap achter de Einstein Telescope. De leerlingen ontdekken – aan de hand van een film, een interactief demonstratiecollege en workshops – dat de natuurkunde zoals ze die op de middelbare school leren in het ET-project daadwerkelijk een toepassing vindt. Het programma voor het ETEC is inhoudelijk ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Maastricht. Met het ETEC willen Discovery Museum en partners voorsorteren op een keuze voor een bètastudie, zodat wetenschappelijk en technisch talent voor de regio behouden blijft. De scholieren van nu zijn dan straks de mensen die werken aan het bouwen, ontwerpen en opereren van de Einstein Telescope, als de beslissing voor de bouw positief uitvalt voor de Euregio Maas-Rijn (hoewel dat volgens veel aanwezige gasten vandaag al bijna een zekerheid is).

Behouden jong en divers talent

Met het nabootsen van de werking van een zwart gat hebben Elianne Demollin-Schneiders, gedeputeerde voor onderwijs van de Provincie Limburg, dr. Gideon Koekoek (Associate Professor of Physics, Universiteit Maastricht & onderzoeker, Nikhef) en Hans Gubbels, algemeen directeur Discovery Museum het ETEC vanmiddag officieel geopend. In een speech voorafgaand aan de openingshandeling heeft Rianne Letschert, voorzitter College van Bestuur van de Universiteit Maastricht, toegelicht waarom de universiteit zo nauw betrokken is bij het initiatief van ETEC: “De Faculty of Science and Engineering trekt nu al veel talent naar de regio. Wanneer we met deze gezamenlijke exercitie rond de Einstein Telescope kunnen bijdragen aan het vergroten van belangstelling voor technisch georiënteerde beroepen hebben we een win-win. Een museum als plek waar zaken inzichtelijk en toegankelijk kunnen worden gemaakt, is daarin heel belangrijk.” Ook voor Elianne Demollin-Schneider is het behoud van talent voor de regio een belangrijke drijfveer bij te dragen aan het ETEC. Zij voegt toe: “Het is belangrijk integraal te kijken; er zijn straks naast techneuten ook veel mensen op andere domeinen nodig. Diversiteit en inclusie zijn daarin nadrukkelijk ook van belang: iedereen – ongeacht gender, achtergrond of opleidingsniveau – moet de kans krijgen bij te dragen aan en te profiteren van de ontwikkelingen op het gebied van wetenschap en technologie.” Bruno Maquart, president van Ecsite, de Europese vereniging van science centra, heeft de aanwezigen kort toegesproken via een videoboodschap, waarin hij benadrukt dat de Europese science centre community, die hij via Ecsite vertegenwoordigt, heel blij is met de bijdrage die het ETEC gaat leveren aan het enthousiasmeren voor wetenschap en het leggen van een link tussen wetenschap en samenleving.

Zaadje planten voor techniek

Onder leiding van wetenschapscommunicator Yvonne Smit is vervolgens verder gesproken over hoe je met verschillende stakeholders gezamenlijk een blijvende samenwerking op poten zet, met als doel het ontwikkelen en behouden van jong technologisch en wetenschappelijk talent. Naast gedeputeerde Demollin-Schneiders hebben ook dr. Gideon Koekoek, Ivo Hamers (docent Natuurkunde, Sintermeertencollege), Hans Plets (directeur, EMR ET Project Office) en Hans Gubbels deelgenomen aan dit panelgesprek, waarin ook duidelijk naar voren kwam dat de Einstein Telescope nu al een magneet voor talent is en dat dit door initiatieven als het ETEC nog verder uitgebouwd kan worden. Er blijkt al een grote belangstelling in de samenleving voor de omvangrijke wetenschap achter de Einstein Telescope. Wanneer het verhaal van de impact die de Einstein Telescope kan hebben op de juiste manier geduid wordt, kan het draagvlak alleen maar toenemen. Met het ETEC worden middelbare scholieren straks bereikt, het panel ziet ook nog kansen en uitdagingen in het enthousiasmeren van basisschoolleerlingen voor techniek; met het aanwakkeren van nieuwsgierigheid en het wegnemen van eventuele “techniekangst” kan al jong een zaadje geplant worden.

Geheimen universum ontrafelen

Na het officiële gedeelte kan een daadwerkelijke blik in het nieuwe educatiecentrum natuurlijk niet uitblijven. Waar de leerlingen vanaf komend schooljaar een dagvullend lesprogramma volgen, kregen de aanwezige gasten vanmiddag een ingekorte rondleiding langs de onderdelen van ETEC. Gestart wordt daarbij met de bezichtiging van de DHBC-film “Spacetime”, waarin een bijzondere blik op het universum geboden wordt. De film verhaalt over de oneindige ruimte, waarvan we de geheimen straks met behulp van de Einstein Telescope een stukje kunnen ontrafelen. Vervolgens staat een interactief demonstratiecollege op het programma, waarin dr. Gideon Koekoek als ‘pepper ghost’ college geeft over de principes achter de Einstein Telescope. Een ‘real life’ explainer licht dit toe met experimenten. In verschillende workhops wordt telkens een ander onderdeel van de Einstein Telescope onder de loep genomen. Hoe ga je bijvoorbeeld om met trillingen in de bodem bij zulke gevoelige meetapparatuur? Andere onderwerpen die in de workshops behandeld worden zijn Data, Lasers en Geofysica. Tot slot worden de in de workshop verkregen resultaten verwerkt in een creatieve presentatievorm naar keuze (o.a. een vlog of een podcast) en onderling gepresenteerd.

Kosteloos bezoek voor schoolgroepen

Onder de aanwezige gasten vandaag waren diverse vertegenwoordigers van de partners van het project; naast Universiteit Maastricht en de Provincie Limburg dragen ook Mplooi Foundation, Gemeente Kerkrade, Einstein Telescope Projectgroep/Nikhef en Dutch Black Hole Consortium (DBHC) bij. Ook aanwezig waren medewerkers van collega-science centra uit heel Nederland, uitgenodigd voor een inspiratiebezoek door de VSC en vertegenwoordiging vanuit Ministerie van OCW en de Euregio Maas-Rijn. Vanaf begin september zijn schoolgroepen (bovenbouw VO met profiel natuur & techniek of natuur & gezondheid) welkom voor een lesdag in het ETEC. Het programma in het ETEC kan dankzij steun van de partners kosteloos worden aangeboden aan schoolgroepen. Per schooljaar kunnen 1000 leerlingen een bezoek brengen. Het ETEC blijft drie jaar in bedrijf. Meer informatie over het brengen van een bezoek is te vinden op www.discoverymuseum.nl.